Ion

We hebben met eigen ogen kunnen zien hoe de nieuwbouw vordert. In oktober zullen de eerste kamers misschien klaar zijn. De inrichting hebben jullie bij elkaar gespaard. Het ketelhuis en de wasserij zijn nu al zo goed als klaar. Van dat gebouw hebben wij de meeste ruimtes dan ook kunnen  schilderen. Mooi wit, dan zie je het vuil er beter op.

We hebben gegeten bij de bewoners. Wat een feest! Dezelfde kleffe ‘mamaliga’, maïsbrij met komkommer. Voedzaam maar volgens onze spijsvertering niet te vreten.
We hadden belangstelling genoeg. Georgiţă, in z'n rolstoel, had een bandje ingesproken voor z'n vriend Marten van de Stichting. Of we die maar af wilden geven.
Fiorica hing de hele tijd aan je arm. ‘Domnul Jan, waar blijft die kaart nu die je me beloofd had te sturen?’
Met het geheugen is in ieder geval niks mis!

Voor een technicus is een bezoek aan het lage werkplaatsje van de onderhoudsman van het Cămin Spital een belevenis. Hij weet iedereen verder uit z'n heiligdom te houden en als je er eindelijk binnenkomt snap je ook meteen waarom. Schakelaars voor het licht, de radio en de stopcontacten zijn kapot en vervangen door in elkaar hakende blanke draden. Je geeft een mep met een stokje tegen de draden en uit is het licht. Het licht aandoen (zeker in het donker) is wat ingewikkelder. 

Deskundigen zijn zo verstandig niet binnen te komen en  minder deskundige lieden praten er eigenlijk zelden meer over nadat ze uit de werkplaats zijn gesleept. Niemand schijnt zich dus erg druk te maken over de veiligheid. In elk geval werd ons weer eens heel duidelijk hoe hard nieuwbouw nodig was en is. 

Het ziet er naar uit, dat de eerste paviljoens in april '94 officieel geopend worden. De stichting Friesland Roemenië heeft ook voor die gelegenheid een leerling van het Marnix College uitgenodigd. Het zal voorlopig ook wel de laatste keer zijn dat er zo’n lange reis wordt ondernomen. Dus: wil je met eigen ogen zien waar wij allemaal zo hard aan meegeholpen hebben, ga mee! Meer zul je in een normale schoolweek nooit leren.

Tegelijk moet je je wel een paar dingen realiseren.
Je moet mentaal tegen een stootje kunnen. En je moet tenminste 16 jaar zijn. Je ouders moeten goedvinden dat je meegaat. Je moet je goed in Frans en Engels kunnen uitdrukken. Spreek je ook Fries dan is dat in het gezelschap beslist een voordeel. Je moet bereid zijn dit hele schooljaar mee te helpen met Roemenië activiteiten, waaronder een actiedag.
Omdat je de schoolgemeenschap vertegenwoordigt, worden de kosten van de reis voor je betaald. 

Het afgelopen jaar hebben jullie met elkaar een bedrag van 12.650 gulden bij elkaar gebracht. Het doel is dus gehaald. Dit schooljaar hebben we meer leerlingen. Wij denken dat een streefbedrag van 13000 gulden voor de collecte gehaald moet kunnen worden. Ik weet wel, het eerste nieuwe van het project is er af. Nu komt het er dus op aan. Ik heb er het volste vertrouwen in dat we nog een heel stel kamers voor de bewoners van Camin Spital kunnen inrichten, want dat is ons directe doel.

Nog even dit.
Op de laatste dag van ons verblijf in Moldavië deze zomer zijn we nog even naar het kindertehuis in Păstrăveni gegaan. Om te kijken of de speeltuin van onze collecte twee jaar geleden er nog was. En dat was zo. In prima staat. En veel van de kinderen van jaren geleden waren er ook. Een paar herkenden ons van de vorige bezoeken. 

Maar Ion Arotei, het jongetje op de foto in de dependance, was er niet. Zoals bij elk bezoek hadden we veel foto’s bij ons. Kinderen vinden het elke keer weer heel erg raar om zichzelf te zien in de slechte omstandigheden van toen. Soms geloven ze gewoon niet dat zij het zijn, daar op die foto. Soms is het ook nauwelijks te geloven, zo veel beter zien ze er nu uit.
Bij de foto van Ion werd het stil. Bij het personeel, niet bij de kinderen. Zuster Mariannă vertelde het verhaal. Ion had een infectie opgelopen. Normaal gesproken is dat bij ons helemaal niet erg. In een kindertehuis in Roemenië soms wel. Toen Ion heel erg ziek werd moest hij eigenlijk acuut naar het ziekenhuis in Târgu-Neamţ gebracht worden, een afstand van 20 km. Maar wie heeft er een auto? Niemand. De dienstdoende verzorgster belde de directeur, maar die was een weekendje uit. Niemand had geld om Ion te laten vervoeren of niemand durfde de beslissing tot opname te nemen. De volgende dag was ie dood. Snappen jullie hoe zoiets kan? Misschien ook wel ja, na zoveel verhalen over hoe dingen in landen als Roemenië gaan.

Meer dan ooit blijft het verschrikkelijk hard nodig de Roemenen die werken met gehandicapten, te laten zien dat ze werken met mensen en niet met een lager soort schepsels. 

Er is een beetje hoop. Nu al is in Roemeense kranten het project van ons Cămin Spital geroemd als een van de beste voorbeelden van humanitaire hulp. En echt waar, die kleine bijdrage van jou is misschien net genoeg om een vriendje van Ion wèl op tijd in het ziekenhuis te krijgen. Met een beetje aandacht van ons wordt het ooit mogelijk dat ook een paar Roemeense mensen meer aandacht aan de bewoners van ons tehuis kunnen geven. Zo werk dat! Je vergeet het zo gauw…

En de foto van Ion: die laat ik nog even een poosje hangen. Kijk er nog eens even naar. In het voorbijgaan.