Verhalen over Roemenië. Je kent ze zo langzamerhand. Vaak in combinatie met een weekoverdenking en de collecte. Vanzelfsprekend. Je moet weten voor wie je bijdrage nodig is. Dat ging wel eens wat te ver als collega docenten Roemenië er eens te nadrukkelijk met de haren bijsleepten. Namens al die collega’s: excuses. Dus nu maar weer een verhaal uit de wereld van Roemenië. Deze keer gaat het helemaal over de hulp aan dat land en de mensen daar. Gewoon informatie. Een verhaal om je beeld van het land verder in te vullen en jullie te laten merken hoeveel jullie inspanningen waard zijn.
Ongeveer anderhalf jaar geleden, op 3 oktober 1991, reed een konvooi vrachtwagens Roemenië binnen. Voorop een grote oplegger, bestuurd door Frits. Aan de buitenkant in grote letters De Uitdaging. In het plaatsje Slobozia, zo'n 20 km ten NW van Boekarest moest Angela Groothuizen de grootste uitdaging uit de serie proberen waar te maken: het opknappen van een weeshuis voor meisjes, om hun een beetje uitzicht te bieden op een gelukkiger bestaan.
Op 4 oktober, toen wij onze kat een extra portie vlees zonder kleurstoffen voorzetten wegens dierendag, nam Angela de meiden mee uit eten in de stad. Voor het eerst van hun leven aten ze in een restaurant! En lekker! Gebakken kippemaag. Iets anders was er niet. Hebben jullie die aflevering van De Uitdaging gezien? De gigantische klus lukte. Iedereen blij en gelukkig. Angela beloofde de meisjes terug te komen en ook daar opnamen van te maken.
Vlak voor Kerstmis is ze met een kleine ploeg teruggegaan om te kijken hoe de meiden het maakten. Misschien heb je die uitzending ook gezien. Ik hoop het van harte. Want wat zagen we: meiden die ontzettend blij waren Angela, Jo en de anderen terug te zien. Ze hadden het niet verwacht. Zoals bijna niemand in Roemenië er op durft te rekenen dat je een belofte ook nakomt.
Het moet voor de leiding in het tehuis wel een hele schrik zijn geweest, toen die Hollanders met camera en al onverwachts binnen kwamen vallen. Wat geef je dan als verklaring voor al die opengebroken kastjes? Hoe leg je uit dat al die spullen die aan de meisjes waren gegeven, gestolen bleken te zijn en op de markt in het dorp verkocht?
Hoe verklaar je dat alle nieuwe douchekoppen uit het tehuis waren verdwenen en in huizen in Boekarest bleken te zijn terecht gekomen? Wat zeg je op de vraag van Angela of de actie het leven in het tehuis beter heeft gemaakt?
De directeur en een lerares probeerden zich overal uit te liegen. Met een gezicht waar de onoprechtheid vanaf straalde. Je werd er misselijk van. ‘Hebben jullie onderling dan geen vriendschappen?’ vroeg Angela. ‘Nee. Iedereen haat elkaar’, was het schokkende antwoord.
Na die uitzending hebben Angela en ik nog eens wat ervaringen uitgewisseld. Over teleurstelling en boosheid. Ook over de eerlijke vraag: waar doe je het voor? Ook als leerling kun je terechte twijfels hebben over de goede besteding van je kwartjes en guldens.
Waar doe je het voor?
We bleken er toch wel antwoorden op te hebben.
Een paar reacties van Angela uit haar laatste brief. Ze zijn eigenlijk voor jullie bestemd, vind ik, dus geef ik ze hierbij door.
...Landen als Roemenië moeten het vooral hebben van mensen als jullie, die onbaatzuchtig bezig zijn met de wederopbouw van zo'n land. Ik ben door 'n TV programma erg 'in de picture' - dat realiseer ik me ook - en daarom probeer ik 't zo integer mogelijk te doen en zo integer mogelijk te zijn. Uit respect voor de echte helpers zoals jullie. Ik ben ervan overtuigd dat alle beetjes helpen. Naast onze materiële hulp is het af en toe nodig om het begrip 'naastenliefde' voor te doen. Ik merkte ook aan mijn vriendinnetje in het weeshuis dat het een kwestie van overleven blijft, er is niemand die een ander vertrouwt. Die vreselijke Ceauşescu heeft naast de verwoesting van het mooie land ook veel zielepijn op z'n geweten.
Ik geloof dat m'n uitdaging zin heeft gehad. Al was het alleen maar om het effect op de Nederlanders. Ik geloof echt in collectief bewustzijn en het confronterende effect daarvan op de wereld. Tja...ik ben een idealist, die het moeilijk heeft met al die verspilde energie door oorlogen, haat etc. Ik zal via mijn middelen altijd proberen werk af te leveren dat een sociaal en menselijk gezicht heeft omdat ik weet dat er zoveel mensen hetzelfde doen maar dan anoniem.
Zie jezelf maar als het bekende steentje in het grote meer. Er is eerst een klein kringetje maar de kringen worden steeds groter. Doe de groeten aan de leerlingen en ga asjeblieft door met jullie project!
Liefs, Angela.
Nou, hierbij dus! Wat zal ik er nog aan toevoegen? Het antwoord is aan jullie!